تاریخ اسلام
گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم
کتاب«گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» نوشته عبدالوهاب فراتی اثری تحقیقی از پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه منتشر شده است. این اثر پژوهشی شامل 4 فصل با عناوین«کلیات و تمهیدات نظری»، «روحانیت و تحول در اندیشه»، «روحانیت و نظم‌های سیاسی کانونی» و «درهم ریختگی‌های نظری یا برش‌های طولی در حوزه علمیه قم» است و فراتی در بخشی از مقدمه این کتاب نوشته است، برخلاف تصورات اولیه، باید اذعان کرد ادبیات موجود درباره جریان‌شناسی فکری و سیاسی روحانیت پس از انقلاب اسلامی، به‌شدت فقیر است. اغلب منابع موجود درباره سال‌های قبل از انقلاب به‌ویژه روزگار مشروطه به این سو سخن گفته‌اند. از نظر زمانی می‌توان مطالعات مربوط به روحانیت را به3 دوره کلی تقسیم کرد: دوره فعالیت و حضور روحانیت در نهضت مشروطیت، دوره انفعال و سکوت روحانیت در عصر پهلوی اول و آغاز قیام روحانیت در نیمه سلطنت پهلوی دوم و دوره مشارکت روحانیت در قدرت در عصر جمهوری اسلامی. در معرفی این کتاب آمده است، برخلاف صورت‌بندی روحانیت در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به دو گروه منزوی و فعال، امروزه این نهاد دچار تنوعات زیادی از درون شده است. دلیل این امر را باید در مواجهه آنان با جزئیات مدنیت سیاسی و نیز حضورشان در ارکان مختلف حکومت دینی جست‌وجو کرد. شناخت این تنوعات برای آنان که از نمای نزدیک تحولات سیاسی و اجتماعی نهاد متولی دین را دنبال می‌کنند ارزش بسیاری دارد.
